Από πού ξεκινάμε όταν πλαισιώνουμε συζητήσεις για επιθετικές συμπεριφορές σε σκύλους;

Είναι πολύ εύκολο να σκεφτείς πως συμπεριφορές όπως το γρύλισμα, το δάγκωμα στον αέρα, το τίναγμα μπροστά και το πραγματικό δάγκωμα είναι όλες ίδιες. Εδώ θέλω να σας υπενθυμίσω ότι η συμπεριφορά του σκύλου εξαρτάται πάντα από το πλαίσιο του περιβάλλοντος στο οποίο συμβαίνει, άρα θα είναι διαφορετική και για τον λόγω αυτό πρέπει να παρατηρούμε προσεκτικά και να επιλέγουμε τα λόγια μας.
Πρόσφατα η ομάδα του OnlineK9University συμμετείχε στην συνάντηση του MFEC για να συζητήσουμε αυτό το τόσο σημαντικό θέμα. Εδώ είναι μερικά από τα κυριότερα σημεία αυτής της συζήτησης.

Ορίζοντας την επιθετικότητα

Όλοι οι εκπαιδευτές πρέπει να σκέφτονται προσεκτικά οποιαδήποτε συμπεριφορά σκύλου που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως «επιθετική». Όπως εμείς, έτσι και οι σκύλοι, προστατεύουν την ακεραιότητά τους. Εάν εμείς, ως άνθρωποι, αισθανόμαστε ότι η ασφάλεια ή η ευημερία μας κινδυνεύει, μπορεί να προσπαθήσουμε να αποφύγουμε αυτή την κατάσταση και να τρέξουμε όσο μακρύτερα και καλύτερα μπορούμε ή μπορεί να προσπαθήσουμε να ηρεμήσουμε και να κατευνάσουμε και όσους αποτελούν απειλή.
Αλλά όταν έχουμε ξεμείνει από επιλογές και αν η επιβίωσή μας είναι στο όριο, πιθανότατα να νιώθουμε αναγκασμένοι να μπούμε σε μάχη – ακόμα κι αν συνήθως δεν θεωρούμε τον εαυτό μας βίαιο άτομο.
Έτσι, όταν βρισκόμαστε «μέσα» αυτό που μοιάζει με κρίση, ως άνθρωποι μπορούμε μα καταφύγουμε σε επιθετική συμπεριφορά για να επιβιώσουμε.
Χωρίς ανθρώπινη γλώσσα ή πολύ έλεγχο στο περιβάλλον τους, οι σκύλοι έχουν περιορισμένες επιλογές για να εκφράσουν τις ανάγκες τους. Ως συνέπεια, μπορεί να καταφύγουν σε επιθετική συμπεριφορά για να επικοινωνήσουν και να καταφέρουν να επηρεάσουν το περιβάλλον τους.
Η επιθετική συμπεριφορά είναι μέρος της φυσικής ορμής για επιβίωση. Συμπεριφορές όπως το γρύλισμα και το ελαφρύ «τσίμπημα» με τους κοπτήρες μπορούν να χρησιμεύσουν ως προειδοποίηση και προσπάθεια να αυξήσουν τη δική τους ασφάλεια όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικά.

Επιθετικότητα ​- εναντίον – Κυνηγιού

Είτε μιλάτε με απλούς λάτρεις των σκύλων είτε με τεχνικούς συμπεριφοράς ζώων ή με οποιονδήποτε επαγγελματία του χώρου, είναι εύκολο να παρασυρθείτε σε μια πολύ φορτισμένη συζήτηση σχετικά με συμπεριφορές σκύλων όπως είναι το γρύλισμα, τα τσιμπήματα με τα δόντια και το δάγκωμα. Πρέπει λοιπόν να χρησιμοποιούμε τη λόγο μας προσεκτικά και να σκεφτόμαστε ποια είναι η λειτουργικότητα μιας συμπεριφοράς για τον σκύλο. Όταν μιλάμε για επιθετικότητα, εννοούμε γενικά μια συμπεριφορά που βοηθά τον σκύλο να αυξήσει την απόστασή του από αυτό που ο ίδιος αντιλαμβάνεται ως απειλή.
Η επιθετική συμπεριφορά και το δάγκωμα του κυνηγού μπορεί να έχουν σοβαρές συνέπειες, αλλά δεν είναι το ίδιο πράγμα. Η επιθετικότητα που βασίζεται στον φόβο, για παράδειγμα, χρησιμεύει στην αύξηση της απόστασης. Αντίθετα, οι συμπεριφορές του κυνηγού χρησιμεύουν στη μείωση της απόστασης, επειδή ο στόχος τους είναι τελικά να αρπάξουν και να καταναλώσουν το θήραμα.
ΟΛΟΙ οι σκύλοι ανεξάρτητα από το μέγεθος και την φυλή έχουν «εργοστασιακή» πληροφορία στο «είναι» τους για την εκτέλεση της ακολουθίας προκειμένου να φέρουν σε πέρας το στόχο τους ως κυνηγοί. Επίσης, ΟΛΟΙ οι σκύλοι ακολουθούν την ίδια διαδικασία προκειμένου να σκοτώσουν το θύμα τους είτε του φοράμε κορδέλες και κοκαλάκια είτε είναι μόνος του στον δρόμο. Αυτό σημαίνει πως γνωρίζουμε (και μπορούμε να προβλέψουμε) το τι θα κάνει, πότε και πως και κατά συνέπεια μπορούμε να το αλλάξουμε, ΟΧΙ να το αποφεύγουμε.

Τα σκυλιά μας δίνουν στοιχεία μέσω της γλώσσας του σώματός τους που μπορούν να μας βοηθήσουν να αναγνωρίσουμε πότε δεν αισθάνονται άνετα και θέλουν περισσότερη απόσταση. ΔΕΝ επιλέγουμε την τιμωρία ενός σκύλου επειδή εξέφρασε τον φόβο του ή την ανάγκη του για απόσταση, γιατί μπορεί να σταματήσει να δίνει προειδοποιητικά σημάδια και απλώς να κλιμακωθεί για να πει την άποψή του. Οι πρακτικές που πλαισιώνονται από την τοποθέτηση του σκύλου σε μια «γυάλα» όπου θα αποφεύγουμε όλο τον κόσμο για να μην «στρεσαριστεί» (άρα θα τον έχουμε στην τσέπη μας όταν τον πάμε για να κάνει την βόλτα γύρω στις 2 το πρωί και θα τον βγάζουμε όταν θα υπάρχουν μόνο τα φαντάσματα γύρω μας) διατηρώντας την δυναμική του «…πάμε με την ταχύτητα που ορίζει ο σκύλος», είναι σωστές in vitro αλλά μη εφαρμόσιμες in vivo.

Η ασφαλέστερη λύση είναι να τους βοηθήσουμε να βγουν, τουλάχιστον να ανεχθούν, από μια κατάσταση που δεν είναι εξοπλισμένοι να χειριστούν άνετα. Θέλουμε να βρούμε τρόπους να προσαρμόσουμε την κατάσταση έτσι ώστε να γίνεται λιγότερο ενοχλητική για το σκύλο. Εδώ λοιπόν πρέπει να του προτείνουμε λύσεις και στρατηγικές πέρα από αυτά που έχει βιώσει, να μπορέσει να κάνει τις επιλογές του και να μάθει πώς να ελέγχει και να διαχειρίζεται το περιβάλλον του. Δεν θέλει πολύ χρόνο κάτι τέτοιο αρκεί να φέρουμε το σκύλο στην θέση εκείνη που θα μπορεί να «δει» όλη την εικόνα και όχι μόνο αυτή που γνωρίζει (αυτή που στην πραγματικότητα του μάθατε εσκεμμένα ή μη). Αν στο σημείο αυτό επιλέξουμε να χειριστούμε τον σκύλο με βία (οποιαδήποτε) τότε ουσιαστικά φτιάχνουμε μια «μπάλα από πορσελάνη» μέσα στο οποίο βάζουμε την συμπεριφορά και κάθε μέρα θα παίζουμε βόλεϊ μαζί της μέχρι που κάποια στιγμή με παρόμοια ή σχετική αιτία θα … μας πέσει !

Οι κίνδυνοι της ΤΑΜΠΕΛΑΣ

Παρόλο που ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι καλωδιωμένος να κρίνει, οι πρώτες εντυπώσεις μπορεί να είναι εντελώς λανθασμένες. Με απλά λόγια: κάνουμε κακό σε ένα σκύλο όταν του κολλάμε ετικέτες όπως «επιθετικός» ή «αντιδραστικός». Αντίθετα, αν πατήσουμε «παύση» στην επισήμανση, μπορούμε να σκεφτούμε την επιθετική συμπεριφορά ως μια όπου σκύλος που μας δείχνει για το πώς αισθάνεται ΑΥΤΗ τη στιγμή. Εστιάζουμε πρώτα στη συμπεριφορά και αποφεύγουμε να αποδίδουμε ετικέτες που δεν βοηθούν.
Θέλουμε να εξετάσουμε γιατί ο σκύλος είναι επιθετικός σε ένα συγκεκριμένο περιβάλλον, σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο και στιγμή, με αυτό το συγκεκριμένο άτομο, ή σκύλο ή κατάσταση. Ο καθένας από εμάς μπορεί να φανεί επιθετικός σε συγκεκριμένες στιγμές. Αυτές οι στιγμές θα μπορούσαν να είναι πολύ ειδικές για περιστάσεις όπου νιώθουμε ότι απειλείται η επιβίωση και η ευημερία μας ή κάποιου που αγαπάμε.

Από την δική τους οπτική

Τα σκυλιά όταν είναι στο λουρί έχουν περιορισμένη κίνηση και μπορεί να αισθάνονται παγιδευμένα και ευάλωτα. Συχνά, τα σκυλιά δεν μπορούν να βγουν από μια κατάσταση χωρίς τη συνεργασία τους μαζί μας. Απαραίτητο είναι να μάθουμε να διαβάζουμε τα σημάδια και να τα υποστηρίζουμε. Εξαρτώνται από εμάς για βοήθεια. Τείνουμε να βλέπουμε τη συμπεριφορά ενός σκύλου με περισσότερο σεβασμό και αξιοπρέπεια όταν αναγνωρίζουμε ότι υπάρχει μια υποκείμενη αιτία. Άρα έχουμε μια κατάσταση όπου κάτι συμβαίνει που με την σειρά του προκαλεί συναισθήματα και φτάνουμε στην συμπεριφορά που θεωρούμε απαράδεκτη.
Για παράδειγμα, ίσως περπατάτε με το σκυλί σας στο δρόμο και βλέπετε μια μικρή σημαία αυλής ή κήπου να χτυπά στον αέρα. Ξαφνικά φαίνεται ότι ο σκύλος σας χάνει τα μυαλά του, γαβγίζει και τσιτώνει θυμωμένος. Η πρώτη σας σκέψη μπορεί να είναι ότι αυτή η αντίδραση είναι εντελώς ακατάλληλη  αλλά πραγματικά, από την οπτική γωνία του σκύλου, αυτό το θέαμα είναι τρομακτικό. Ο σκύλος κάνει ό,τι μπορεί για να προσπαθήσει να βάλει τον εαυτό του σε μια πιο ασφαλή κατάσταση.
Δεν χρειάζεται να το καταλάβουμε ή να κατανοήσουμε τι βρίσκει ο σκύλος απειλητικό, θα μπορούσε ακόμη και να είναι μια χάρτινη σακούλα που πετάει στον αέρα, αρκεί να αναγνωρίσουμε ότι μας δείχνουν τι νιώθουν. Τότε εναπόκειται σε εμάς να το καταλάβουμε αυτό και να τους βοηθήσουμε να ξεπεράσουν την δύσκολη κατάσταση, βοηθώντας τους με ασφάλεια να πάρουν απόσταση και απόφαση. Και εργαζόμαστε για να αποτρέψουμε παρόμοιες καταστάσεις στο μέλλον, αλλάζοντας την συναισθηματική του αντίδρασης χτίζοντας θετικούς συσχετισμούς.

Έρρωσθε και ευδαιμονείτε!!!

Φιλικά

Antoine Raymond
Κέντρο Ψυχικής Υγείας Σκύλων

Πηγή: OnlineK9University

Φωτογραφία: ygeiamou.gr/pets